Ambalaj Madde Ve Malzemelerde Duyusal Analizin Rolü

Gıda İle Temas Eden Ambalaj Madde Ve Malzemelerde Duyusal Analizin Rolü

Duyusal Analiz Nedir?

Duyusal test, ürünlerin insan duyuları (görme, koklama, tatma, dokunma ve işitme) aracılığıyla değerlendirildiği ve tüketici tercihlerinin belirlendiği bilimsel bir yöntemdir. Bu testler, ürünün kabul edilebilirliği, kalite düzeyi ve rakip ürünlere göre farklarını belirlemek için kullanılır.

Duyusal Testlerde Kullanılan Terimler

• Panel: Duyusal testlerde ürünleri değerlendiren kişiler grubudur.
• Referans Ürün: Karşılaştırma için kullanılan standart bir üründür.
• Duyusal Özellik: Bir ürünün duyularla algılanabilen karakteristikleridir (örneğin, renk, aroma, tat, doku).
• Eşik Değeri: Bir özelliğin fark edilebildiği en düşük seviyedir.

Duyusal Analiz Neden Yapılır?

Türk Gıda Kodeksi Gıda ile Temas Eden Madde ve Malzemelere Dair Yönetmelik’i Genel Kurallar maddesinde belirtildiği üzere,

MADDE 5 – (1) Bu Yönetmelik kapsamında yer alan madde ve malzemeler, iyi üretim uygulamalarına uygun olarak üretilir ve normal veya öngörülen kullanım koşullarında madde ve malzemeyi oluşturan bileşenlerden gıdaya;
a) İnsan sağlığını tehlikeye sokacak veya,
b) Gıdanın bileşiminde istenmeyen değişimlere neden olacak veya,
c) Duyusal özelliklerinde bozulmaya neden olacak miktarda geçiş olamaz,
maddesi gereğince duyusal analiz gıda ile temas eden her ürün için yapılmalıdır.

Gıda ambalajları ve gıda ile temas eden plastik malzemelerin güvenliği ile ilgili test prosedürü olarak

• TS 13793 Duyusal Analiz Gıda ürünleri için ambalaj ve ambalaj malzemelerinin deneyleri
• DIN 10955- Sensory Analysis - Testing Of Packaging Materials And Packages For Foodstuffs
• BS EN 1230-1-Paper and board intended to come into contact with foodstuffs. Sensory analysis Odour
• BS EN 1230-2:Paper and board intended to come into contact with foodstuffs. Sensory analysis. Off-flavour (taint)

Standartları dikkate alınarak çalışılmaktadır.

Duyusal Testler Nasıl Yapılır?

Bu testler, gıda endüstrisinde ürünlerin geliştirilmesi ve iyileştirilmesi için önemli bir araçtır. Duyusal panel analizi insanların temel doku algısı, tat, koku, görme organları aracılığı ile yaptıkları değerlendirmelerdir.

Duyusal testler,

• Özel olarak tasarlanmış duyusal analiz laboratuvarlarımızda, deneyimli panelistler tarafından gerçekleştirilmektedir.
• Panelistler, test öncesinde eğitilirler.
• Test sırasında, panelistler ürün örneklerini belirli koşullarda değerlendirir ve sonuçlarını bir form üzerinde belirtirler.

Bu deney; ürünün üstündeki havayla doldurulmuş boşluğa, üründen geçen (koku deneyi) veya havayla dolan boşluktan veya doğrudan temas yoluyla deney numunesine giren (tadım deneyi) maddelerin duyusal olarak tespitini amaçlar. Tadım deneyi, deney maddesi (test substance) orijinal ambalajlı gıda ürünü veya uygun bir gıda benzeri ile gerçekleşirken, koku deneyi herhangi bir farklılığı kontrol etmek amacıyla belirli şartlar altında belirli bir süre için muhafaza edildikten sonra deney porsiyonları koklanarak gerçekleştirilir.

• Panel Deneyleri (Fiziksel Testler): Bir grup test kullanıcısı tarafından yapılan değerlendirmelerde, malzemenin fiziksel özellikleri ve duyusal algıları (dokunma, koku, görünüm) sistematik olarak analiz edilir.
• Koku Testleri : Koku, plastik malzeme ile çevre arasındaki etkileşimden doğan bir özelliktir ve özellikle gıda ambalajlarında büyük önem taşır. Koku testleri, belirli bir plastik malzemenin kokusunun tüketici üzerinde nasıl algılandığını ölçmek için yapılır.
• Tat Testleri : Gıda ambalajları gibi uygulamalarda plastik malzemelerin tat üzerinde etkisi incelenebilir. Bu, genellikle çok spesifik ürünler için yapılan bir testtir.

Tadım Deneyleri İçin Kullanılacak Gıda Benzerleri Nelerdir?

Kâğıt ve Karton Ambalaj Haricindeki Malzemeler için, kullanılabilecek gıda benzerlerine ait örnekler aşağıdaki gibidir:

• Tuzsuz tereyağı; ağırlıklı olarak yağlı ve su içeren gıda ürünleri için.
• Rendelenmiş sütlü çikolata; ağırlıklı olarak yağlı ve susuz gıda ürünleri için.
• Hindistan cevizi yağı; yağlı gıdalarda mikrodalga deneyinde pişirme yağı olarak
• Laktoz ve şekerli bisküvi; kuru gıda ürünleri için.
• İçilebilir şebeke suyu veya düşük karbonik asitli mineralli su, elma suyu ve %0,2’lik(m/m) asetik
• asit; sulu ve asitli gıda ürünleri için.
• Etanol, %10’luk; alkollü ürünler için.

Orijinal ambalaj malzemesi bilinmediğinde veya malzemenin çeşitli gıda ürünleriyle temasının deneye tabi tutulması durumunda analiz gıda benzerleri ile gerçekleştirilir. Malzemenin sadece belirli bir gıda ürününe teması amaçlandığında analiz, söz konusu gıda ürünleri ile yapılmalıdır.

Ambalaj Temas Koşullarının Belirlenmesi:
Ambalaj ve gıda ürünleri arasında doğrudan temas kurmanın çeşitli yolları bulunmaktadır:
a) Daldırma (iki yüzle temas)
b) Torba, paket veya boş gövde(iç tarafta tek yüzey temas)
c) Sandiviç deneyi
d) Kullanıma hazır ticari ambalajlar içinde (iç tarafta tek yüzeyle temas)
e) Yüksek sıcaklık temas
f) Mikrodalga temas (iç tarafta tek yüzey temas)
g) Fırın kağıdı

Herhangi bir saklama şartının belirtilmediği veya kullanımların değerlendirilmediğinde deney porsiyonları karanlık bir ortamda 23°C’de veya deney maddesine veya uygulama gerekliliklerine uygun sıcaklıkta muhafaza edilmelidir. Normal olarak, 20 saat ile 24 saat’lik saklama süresi, doğrudan bozulma deneyi için yeterlidir ancak dolaylı bozulma için saklama süresi, 44 saat ile 48 saat arasına artırılabilir. Bazı durumlarda, örneğin özellikle ambalajlı hassas ürünlerde veya daha uzun süreli stoklama süresi öngörüldüğünde, daha uzun saklama süresi kararlaştırılabilir. 40°C 10 gün uzun süreli temas olarak kabul edilmelidir. Gerektiğinde sıcaklık uygulamaları depolamadan sonra eklenebilir. Üretici daha fazla bir depolama süresi belirtmiş ise, bu depolama süresi analiz sıcaklık ve süresine eklenerek çalışma yapılır.

Ambalaj Temas Koşullarının Değerlendirilmesi:
Standart Numuneden Koku Farklılığı
Değerlendirme aşağıdaki yoğunluk ölçeği kullanılarak yapılmalıdır:
- 0=Algılanabilir koku farkı yok
- 1=Sadece algılanabilir koku farkı var(ancak tanımlanabilmesi hâlâ zor)
- 2=Hafif koku farklılığı
- 3=Belirli koku farklılığı
- 4=Kuvvetli koku farklılığı(Bu yoğunluk, algılanan en yüksek yoğunluk olması şart değildir)

Kontrol veya Standart Numuneden Tat Farklılığı
Değerlendirme aşağıdaki yoğunluk ölçeği kullanılarak yapılmalıdır:
- 0=Algılanabilir tat farkı yok
- 1=Sadece algılanabilir tat farkı var(ancak tanımlanabilmesi hâlâ zor)
- 2=Hafif tat farklılığı
- 3=Belirli tat farklılığı
- 4=Kuvvetli koku farklılığı(Bu yoğunluk, algılanan en yüksek yoğunluk olması şart değildir)

Birbirine uyan en az altı sonuç elde edilmelidir. Anlaşmazlık durumunda deney tekrar edilmelidir. Çeşitli duyusal özellikleri belirlemek için sayısal değerlendirme ve analitik sistemler kullanılmaktadır.

Neden Bizimle Çalışmalısınız?

Ekibimizde, panel başkanı amaca uygun yöntem belirleyerek panel örneklerini hazırlayıp panelistlere sunar. Panelist başkanı tarafından hazırlanan numuneler farklı panelistler tarafından değerlendirilip formlar doldurulur. Panel başkanı formlardaki değerlendirmeleri işleyerek uygunluk değerlendirmelerini gerçekleştirir ve bu kritik analizleri doğru ve güvenilir bir şekilde gerçekleştir.